Η ειρήνη στις τραγωδίες του ποιητή Φρίξου Σταυρόπουλου

Η μικρή αυτή παρουσίαση έγινε το 1994 από τον Παύλο Καράγιωργα , στο φιλολογικό πρωϊνό που οργάνωσαν "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ" στην Κόρινθο, στη μνήμη του ποιητή Φρίξου Σταυρόπουλου από το Λέχαιο. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Αίπυτος.
( http://www.korinthorama.gr/korinthia/aipytos/ )

"Ακόμα στην περιοχή μας δεν υπάρχει πλατεία κι ούτε υπάρχει θέατρο στ' όνομα του ποιητή για να ανταμώνουν και να κουβεντιάζουν τα παιδιά με τα περιστέρια. Στους δρόμους δεν υπάρχουν κιόσκια στ' όνομα του ποιητή που να δίνουν βιβλία και λουλούδια στους περαστικούς. Εμείς όμως σας καλέσαμε σήμερα εδώ στο φιλολογικό αυτό πρωινό για να γίνετε μάρτυρες κι όταν χρειαστεί να καταθέσετε και να πείτε ότι: Ναι σε πείσμα των καιρών εμείς ακούσαμε κάποιους να μιλάνε για ένα ποιητή που είχε γεννηθεί στο Λέχαιο. Για ένα ποιητή που δεν είχε προλάβει να κοιμηθεί σε νυφικό κρεβάτι γιατί τον κοίμησαν στο χώμα. Ναι Κυρίες και Κύριοι, εδώ θα τραγουδήσουμε για τον χαμένο ποιητή Φρίξο Σταυρόπουλο. Εδώ θα πούμε ότι η ποίηση είναι δημιούργημα του νου και ζει γιατί δεν υπακούει στους νόμους της φθοράς. Είναι γνωστό πως ο ποιητής γεννήθηκε σε μια ταραγμένη εποχή, τότε που ακούγονταν έντονα ο απόηχος των κραυγών των νεκρών του πρώτου παγκόσμιου πολέμου και τα πρώτα του ακούσματα ήταν τα κλάματα των θυμάτων της Μικρασιατικής καταστροφής. Κι όταν άρχισε να περπατάει πάνω στους χωματόδρομους του Λεχαίου, ένιωθε να τον χτυπούν όλοι οι αγέρηδες που έβγαιναν από τα βάσανα των πονεμένων ξωμάχων που πότιζαν τη γη με τον τίμιο ιδρώτα τους. Πριν γίνει 15 χρόνων, είδε να ποδοπατείται η Λευτεριά της Ελλάδας κι έγινε μάρτυρας της Γερμανικής φασιστικής κατοχής με τα εκατομμύρια των νεκρών. Μελετητής και γνώστης της παγκόσμιας ιστορίας. Μελετητής και γνώστης της Ελληνικής φιλοσοφίας, άνοιξε τα φτερά του και μπήκε στους χώρους της γνώσης. Αλήθεια, που να βρει το χρόνο για να γράψει ποιήματα για ανθισμένες αμυγδαλιές και τιτιβίσματα χελιδονιών, όταν όλα αυτά σκεπάζονταν από τα αίματα των νεκρών κι από τους καπνούς των καμένων νοικοκυριών! Ο ποιητής Φρίξος Σταυρόπουλος με τις τεράστιες δυνάμεις, κελαηδούσε σαν πληγωμένο αηδόνι. Ήταν εκείνες οι εποχές που γεννήθηκαν στην Ελλάδα οι σπουδαίοι ποιητές Εγγονόπουλος, Ελύτης, Βρετάκος, Ρίτσος, Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκης, Πατρίκιος, Λειβαδίτης, Δικταίος, Σταχτούρης, Σινόπουλος, Λουμάνης και Χελιώτης, όλοι αυτοί είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Ύμνησαν την Ειρήνη. Ο Λεχαιώτης ποιητής ύψωσε τη φωνή του για την Ειρήνη - όπου όπως γράφει ο άλλος συμπατριώτης μας ποιητής Βασίλης Ρώτας- είναι η χαρά των λαών και των μανάδων ελπίδα. Οι τραγωδίες του πέρα από τη μορφή, τη θεατρικότητα, το δραματικό και το λυρικό τους μεγαλείο, είναι ένας ύμνος για την Ειρήνη. Είναι ένας ύμνος για μια νέα ζωή. Τη μια τραγωδία του την ονομάζει Αβεσσαλώμ. Το όνομα Αβεσσαλώμ εβραϊκά θα πει Πατήρ Ειρήνης. Στο πρώτο μέρος της τέταρτης σκηνής στην τραγωδία αυτή περπατούν στα μονοπάτια και κουβεντιάζουν ο Αβεσσαλώμ και ο Ροβοάμ. Ας ακούσουμε τι λένε:
Αβεσσαλώμ: Όσο κι αν βλέπουνε τα μάτια μας μεγάλο τον ωραίο μας πλανήτη πάντα έναν κόσμο μεγαλύτερο θα περιμένουμε νάρθη να του αφανίση κάθε μνήμα και να του σβύση κάθε πόλη αμαρτωλή. Μία νέα Γη να πέση στα βουνά τα παλιά και μαραμένα και να κυλήση τα ποτάμια της με άλλους ιερώτερους σκοπούς. Ροβοάμ: Αβεσσαλώμ! θα χάσουμε τον εαυτό μας, αν χαθούν οι εικόνες οι παλιές της Γης γιατί και πως θα θυμηθής πως ήσουν χώμα κάποτε αφού εσύ, χώμα δε θα βλέπεις πια ποτέ σου; Και θα γυρίζεις προς τα πίσω για να σου πουν από τι επλάστη η πονεμένη σου καρδιά κι απάντηση οι καινούργιες οι καρδιές δε θα σου δίνουν μεσ' στη νύχτα. Αβεσσαλώμ: Κόσμος θα είμαι ζωντανός κι απάνω μου θα μπόραγαν αν ήταν πιο μεγάλο το κορμί μου βωμούς να φτιάνανε λατρείας οι ωραίοι, ερχόμενοι θνητοί. Απ' τους παλιούς θνητούς εμάς θα μάθαιναν τις μάχες των λαών. Σαν θα κινούσαν για εκστρατείες θα μελετούσαν τις πληγές μας θα βλέπαν χαραγμένες, αδυσώπητα τις αναπόφευκτες του Μέλλοντος και του πολέμου συμφορές. Κι αφού έδειξε φριχτές επαναστάσεις πολέμους και ειρήνες και χαμούς στα άφωνα θλιμμένα εκείνα Έθνη, τραβάει ξαφνικά από τη φλούδα
Στο έργο του "Η τραγωδία των εθνών" παρουσιάζει με το δικό του μοναδικό τρόπο, όλα τα έθνη πάνω στη σκηνή της ζωής και τα καθιστά υπεύθυνα για τη συμπεριφορά τους. Στους στίχους 260-309 λέει για τον ηθοποιό Αβδεναγώ που έχει ανέβει πάνω στη Γη.
αυτής της άγριας Γης ένα χιτώνα ματωμένο και τόνε δείχνει προς τα κράτη που τότε μείναν άπνοα, βουβά και τους φωνάζει αγριεμμένος: Τον γνωρίζετε τον τιποτένιο, τον γελοίο εαυτό σας; Εμπρός! Κοιτάχτε τον! Μπροστά σας είναι! Ω επίσημα Έθνη της ζωής, ένας χιτώνας μόνο ψεύτικος γιομάτος σύνορα και ονόματα χωρίς πνοή, χωρίς φωνή, γιομάτος αίματα μονάχα αθωότητα αίματα αυτής της μάνας Γης. Κοιτάχτε, ω Κράτη, τ' όνομα σας σ' αυτό τον άχαρο χιτώνα Αγγλία, Γαλλία, Ελλάδα, Πολωνία Αίγυπτος, Κίνα και Ινδίες Ρωσία, Δανία, Τουρκεστάν και Αμερική. Η ύπαρξη σας, ήταν τ'ονομα! Ήταν ο τίτλος ο λαμπρός μα κάτω από τον τίτλο κι από τ'ονομα κι εσείς επολεμούσατε,ω άθλια, εν ονόματι της Ελευθερίας. Το προσωπείο σας το πέταξα και τώρα μένει μόνο η θεία Γη. Εσείς ονόματα σταθήκατε και τώρα πρέπει να χαθείτε. Αγγλίες, πετάξατε τα σκήπτρα στου Ατλαντικού σας τον βυθό. Πέτα Γαλλία τον Ναπολέοντα στης αιωνιότητας τον άγριο γκρεμό, δώσε Ελλάδα στον Αισχύλο σου στου απείρου την καρδιά χωρίς σκηνή και τέλος, πέντε ήπειροι, εσείς σβύστε τη μνήμη από τα Έθνη χαλάσατε τα σύνορα στη Γη. Αφήστε πια τον όμορφο πλανήτη μας να σμίξη πάλι λαμπερός με τους τρανούς αστερισμούς των ουρανών.
Ο ποιητής χάθηκε νωρίς, οι πόλεμοι συνεχίζονται. Αλοίμονο όμως στους λαούς που δεν ακούν τους ποιητές. Και τρις αλοίμονο στους λαούς που σκοτώνουν τους ποιητές.

7ο Τριήμερο Παρεμβατικού Κινηματογράφου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ
Η Κορινθιακή Εστία "Λέων Σγουρός" (μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό Σωματείο) διοργανώνει για έβδομη συνεχή χρονιά στην πόλη της Κορίνθου (στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ, Δαμασκηνού και Κολοκοτρώνη) και για το τριήμερο Παρασκευή 3, Σάββατο 4 και Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2008 το
7ο Τριήμερο Παρεμβατικού Κινηματογράφου.
Η φετινή διοργάνωση, βρίσκει την πόλη της Κορίνθου να εορτάζει τα 150 χρόνια από ιδρύσεώς της (1858-2008). Για το λόγο αυτό, εντάσσεται στο πλαίσιο του επετειακού εορτασμού υπό τη θεσμική σκέπη και αιγίδα του ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ. Προσλαμβάνει δε χαρακτήρα αναλόγως εορταστικό και εξόχως Κορινθο-κεντρικό. Το υπό διαπραγμάτευση θέμα του Τριημέρου μας είναι:

<< Από Κορίνθου, στον Κινηματογράφο – Σισύφεια Βάσανος >>

Η ενθύμηση δηλαδή και η ανάδειξη του έργου (επιφανών στο πανελλήνιο, σχεδόν αγνώστων στην Κόρινθο) συμπατριωτών μας, με ζητούμενη την όποια επανεύρεση, στο πλαίσιο της ιωβηλαίας της πόλης μας γιορτής.
Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα, καθώς επίσης η ενδεχόμενη κατάθεση γνωμών, σκέψεων και λοιπών προτάσεών σας. Το πρόγραμμα του 7ου Κορινθιακού Κινηματογραφικού 3ημέρου έχει ως κάτωθι:

Ημέρα 1η: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3-10-2008 ώρα 8:30 μ.μ.
Ειδικό Αφιέρωμα στον συμπατριώτη μας “ελάσσονα ποιητή” του ελληνικού κινηματογράφου
ΑΝΔΡΕΑ ΛΑΜΠΡΙΝΟ (1918-1964)
1. Απάνθισμα της Φιλμογραφίας του (Ψηφιακό Video 30’ Σκηνοθ.Επιμέλεια: Β.Ν.Ξύδης)
2. Ανεκδοτολογικές διηγήσεις συνεργατών και φίλων του Ανδρέα Λαμπρινού
Έχουν προσκληθεί να παρευρεθούν και να μιλήσουν για τον Ανδ. Λαμπρινό οι Ηθοποιοί: Σπ. Φωκάς, Έφη Οικονόμου, Αλεξ. Λαδικού, Γ. Βόγλης, Π. Φυσσούν, Θ. Βέγγος. Επίσης οι Σκηνοθέτες: Θ. Αδαμόπουλος, Γιωρ. Ζερβουλάκος, Γιωρ. Παπακώστας, Τ. Βενετσανάκος καθώς κι ο Διευθυντής Παραγωγής Μιχάλης Λαμπρινός, αδελφός του Ανδρέα.
3. Προβολή της σπάνιας (κορινθιακής θεματικής) ταινίας του Ανδ. Λαμπρινού:
“Οι Υπερήφανοι” -Ταινία Α/Μ, διάρκειας 85’, Παραγωγής 1962-
Παίζουν οι: Γιάννης Βόγλης, Αλεξάνδρα Λαδικού, Πέτρος Φυσσούν, Θανάσης Βέγγος

Ημέρα 2η: ΣΑΒΒΑΤΟ 4-10-2008 ώρα 8:30 μ.μ.
1. Ο (cult) κινηματογραφικός ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ
- Σπάνιες θεάσεις και ακούσματα - (Ψηφιακό Video 30’ Σκηνοθ.Επιμέλεια: Β.Ν.Ξύδης)
2. Ο επιφανής Διευθυντής Φωτογραφίας (Κορινθιακής καταγωγής) ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΤΡΙΠΟΣ
3. Μοναδική επαναπροβολή της ταινίας ορόσημο του ελληνικού Υπαρξιστικού Κινηματογράφου
“Ηλιογραφία” (Α/Μ, 85’, 1976)
Σενάριο/Σκηνοθεσία: Δημήτρης Δημογεροντάκης, Φωτογραφία: Σταμάτης Τρίπος

Ημέρα 3η: ΚΥΡΙΑΚΗ 5-10-2008 ώρα 8:30 μ.μ.
1. Ο καινοτόμος Κορίνθιος ποιητής/κινηματογραφιστής
ΦΩΤΗΣ ΨΥΧΡΑΜΗΣ (F-Otis)
Προβολή της ταινίας του, Ντοκουμέντο: “Πολύτοπο Μυκηνών” (Εγχρ, 55’, 1978)
(Η ματιά του Φ. Ψυχράμη πάνω στο θρυλικό δρώμενο του φίλου του Γιάννη Ξενάκη στις Μυκήνες το 1978).
2. Ο Κορίνθιος “Εραστής της Τέχνης”
ΒΑΣΙΛΗΣ Π. ΚΟΖΑΝΙΔΗΣ
(Σε Α’ Δημόσια Προβολή, σπανιώτατα κορινθιακά κινηματογραφικά ντοκουμέντα της 20ετίας 1965-1985, αποτυπωμένα στον “ερασιτεχνικό” φακό του Β.Π. Κοζανίδη. Ψηφιακό video 50’).

ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ «ΛΕΩΝ ΣΓΟΥΡΟΣ»

Οι εραστές της Τέχνης

Γράψαμε σε προηγούμενες αναρτήσεις για τη Μήδεια και την περιοδεία μας. Θαρρούμε πως ήρθε η ώρα ( ενδεχομένως λίγο καθυστερημένα ), να αναφέρουμε αυτούς που δούλεψαν για τούτη την παράσταση.

Συντελεστές

Τη μετάφραση έκανε και μας παραχώρησε ευγενικά ο κ.Κώστας Τοπούζης.
Σκηνοθεσία: Παύλος Καράγιωργας
Μουσική - Διδασκαλία Τραγουδιών: Γλυκερία ΜωραΪτάκη
Σκηνικά: Δ.Π.Όθωνας
Κοστούμια: Έφη Κελλάρη
Χορογραφία-Κίνηση: Ελένη Μαυραγάνη - Πνευματικού
Φωτισμοί - Ηχητικά: Μάκης Κίνας - Δημήτρης Κουτάντζης
Κατασκευή Σκηνικών: Τάσος Αμπατζής
Αφίσα: Δημήτρης Κουτάντζης
Μακιγιάζ: Νίκη Μουρκιώτη
Κομμώσεις: Μαριάνθη Ρουσέτου

Το έργο διδάσκουν

Τροφός - Κορυφαία Χορού: Ρένα ΛάΪου
Παιδαγωγός: Αντώνης Μπατσαλιάς
Μήδεια: Παγώνα Τσαλπαρά
Κρέοντας: Μάκης ΛάΪος
Ιάσονας: Κυριάκος Αγγελίδης
Αιγέας: Γρηγόρης Χανικιάν
Αγγελιοφόρος: Παύλος Καράγιωργας
Χορός Κορίνθιων Γυναικών: Αγγελίδη Μαργαρίτα
Γεωργίου Δέσποινα
Καράγιωργα Μαρία
Κοσμά Νατάσα
Λάσκα Αθανασία
Λόντρα Κωσταντίνα
Πνευματικού Μαρινίκη
Ρουσέτου Μαρία
Ρουστέμη - Γκουργιώτη Αναστασία
Σμαράγδα Γιώτα
Δύο Παιδιά: Μιχαήλ Α. Πνευματικός
Δημήτρης Κ. Πνευματικός

( η φώτο είναι από το www.petra.pblogs.gr )

Το Κορινθιακό Θέατρο είναι ανοιχτό και καλωσορίζει όλους όσους θέλουν να συμμετάσχουν και να βοηθήσουν από οποιοδήποτε πόστο, στην θεατρική δημιουργία.

Μνήμη Βασίλη Ρώτα

Μπάρμπα Βασίλης,ο πνευματικός «καπετάνιος»

ΜΑΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ

«... Αϊντε, σε καρτεράν, μπάρμπα Βασίλη,

να ξαποστάσεις και να ξεδιψάσεις στην Πηγή των Αθανάτων,

αφήνοντας στον κόσμο το εγερτήριο λαϊκό σου τραγούδι

για τη μεγάλη μάχη της Ειρήνης»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, από το ποίημά του «Ο μπάρμπα Βασίλης ο Αβασίλευτος», γραμμένο για τον θάνατο του Β. Ρώτα (1977)

Καθώς αναπολώ τον Βασίλη Ρώτα ­ που έκλεισαν εφέτος 20 χρόνια απ' τον θάνατό του ­ έρχεται στο νου ένα του ποίημα, γραμμένο τον καιρό της αιχμαλωσίας του στο Γκέρλιτς, αν δεν κάνω λάθος. Εχει τον τίτλο «Χαριστής» κι αρχίζει έτσι:

«Ελάτε, φίλοι· σήμερα χαρίζω

το βιο μου, ό,τι έχω αγαπητό·

τους θησαυρούς μου απλόχερα χαρίζω

κι απ' το παράθυρο πετώ·

φίλοι, χαρίζω!..»

Δεν είναι τυχαίο, βέβαια, που το ποίημα έχει γραφτεί σε πρώτο πρόσωπο: έτσι ήταν πάντα ο αξέχαστος μπάρμπα Βασίλης ­ χαριστής, γενναιόδωρος, να σκορπίζει απλόχερα το πνευματικό βιός του, με τη γραφή και το λόγο, σε στίχο και σε πεζό, σε θέατρο και σε στοχασμό, σε μεγάλους και μικρούς. Μ' έναν αμετακίνητο στόχο: την ουσιαστική παιδεία και άνοδο του λαού μας. Και μ' εργαλείο του πολυάκριβο, του λαού τη γλώσσα, όσο πιο ατόφια, όσο πιο αμόλευτη από φραγκολεβαντίνικα μπολιάσματα και μαϊμουδίσματα.

Το παιδί απ' το Χιλιομόδι, στη μακριά και πολυτάραχη ζωή του, στάθηκε ένας πλήρης πνευματικός άνθρωπος, καλλιεργώντας όλα τα είδη του λόγου: ποίηση, διηγηματογραφία, θέατρο, κριτική, δοκίμιο. Στρατευμένος δέκα ολόκληρα χρόνια ­ στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μικρασία ­ έμεινε ισόβιος πνευματικός στρατευμένος στην υπηρεσία της τέχνης και του τόπου.

Στου λαού την παίδευση και την κοινωνική και πνευματική πρόοδο αποσκοπούσε, σε όλα του τα «εγχειρήματα» και σ' όλες τις φάσεις της πορείας του: Οταν λ.χ. 21 χρονών, ίδρυε, με άλλους φοιτητές, την ιστορική «Φοιτητική Συντροφιά», που προσπάθησε ν' αποτινάξει τη δυναστεία της τυπολατρίας, της αρτηριοσκλήρωσης, του καθαρευουσιανισμού... Ή όταν, 20 χρόνια αργότερα (1930), έστηνε το «Λαϊκό Θέατρο» στο Παγκράτι ­ μιαν «υποβαθμισμένη», τότε, συνοικία ­ για να διαμορφώσει έναν σκηνικό πυρήνα ουσιαστικής και μορφωτικής λαϊκής τέρψης, πέρα απ' την ταμειοκρατία, τους ναρκισσισμούς, την κενολογία του βουλεβάρτου, που κυριαρχούσε τότε στις ελληνικές σκηνές. (Και, φυσικά, δεν είχε διόλου άδικο η μεταξική δικτατορία, που έκλεισε το «Λαϊκό Θέατρο» απ' τον πρώτο χρόνο της «βασιλείας» της: ένα λαϊκό θέατρο αποτελούσε κραυγαλέα παραφωνία μέσα σ' εκείνο το αποτρόπαια αντιλαϊκό καθεστώς)... Ή όταν, 12 χρόνια πιο ύστερα, μέσα στη θανατερή μαυρίλα της Κατοχής, έφτιαχνε το «Θεατρικό Σπουδαστήρι», με σπουδαίους συνεργάτες (τον Μάρκο Αυγέρη, τη Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Αντώνη Φωκά, τον Μάνο Κατράκη κ.ά.), για να διαπλάσει άρτιους και υπεύθυνους ηθοποιούς και άλλους καλλιτέχνες του θεάτρου... Ή, τέλος, όταν οργάνωνε το αντιστασιακό «Θέατρο στα Βουνά» της ΕΠΟΝ, στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, για να προσφέρει γνήσιο θέατρο στους ανθρώπους της υπαίθρου, που δεν είχαν γνωρίσει ως τότε παρά τις αθλιότητες των μπουλουκιών...

Και μόνοι οι τίτλοι «μιλάνε»: «Συντροφιά», «Λαϊκό Θέατρο», «Σπουδαστήρι», «Ελεύθερη Ελλάδα»: ομοψυχία, λαός, σπουδή, ελευθερία... Μ' άλλα λόγια, αγώνας σ' όλα τα μέτωπα...

Και να γράφει αδιάκοπα ο Ρώτας στον νόμιμο και στον παράνομο Τύπο, για να στηλιτεύσει και να σαρκάσει τα κάλπικα, να φωτίσει τον αναγνώστη, να βοηθήσει στην αυτοσυνείδησή του, να καταδείξει τις πολλαπλές «δουλείες» του τόπου, να του γνωρίσει τις αληθινές αξίες της ζωής και της τέχνης.

Εκείνος ο τόσο μειλίχιος και γελαστός στις προσωπικές επαφές του, γινόταν βίαιος, σκληρός, ανελέητος, σαρδονικός, όταν έγραφε και πάλευε για ό,τι τον πονούσε, αλύγιστος και ασυμβίβαστος.

Για τον Βασίλη Ρώτα, εν αρχή ην ο λαός: αυτός (πρέπει να) είναι η πηγή παράδοσης και γλώσσας, αυτός (πρέπει να) είναι και ο δέκτης.

Η λαϊκή παράδοση πρόσφερε στον Ρώτα τον πλούτο των θεμάτων της ­ η λαϊκή γλώσσα του χάρισε το αναντικατάστατο όργανο για να εκφρασθεί και να την υπηρετήσει. Το δημοτικό τραγούδι, τα λαϊκά παραμύθια, η λαϊκή σάτιρα, ο Καραγκιόζης απ' τη μια ­ κι απ' την άλλη, οι εκφραστικοί «τρόποι» της λαϊκής ποίησης και πεζού λόγου, στάθηκαν το μεταλείο, απ' όπου αντλούσε πάντα ο Βασίλης Ρώτας. Από εκεί, διέπλασε τον δικό του προσωπικό λόγο ­ ευθύ αλλά παλλόμενο, λιτό αλλά καίριο, περιπαθή αλλά και σαρκαστικό. Για να μιλήσει στον λαό, να του τραγουδήσει, να τον τραγουδήσει.

Το θέατρο, ωστόσο, είχε την προτίμησή του. Σ' όλες τις εκφάνσεις του: σκηνική πράξη («Λαϊκό Θέατρο»), σκηνική διδαχή («Θεατρικό Σπουδαστήρι»), σκηνική κρίση (κριτικές μελέτες, άρθρα κλπ.). Εκεί επικέντρωνε τον περισσότερο δημιουργικό μόχθο του. Είτε με τα πρωτότυπα έργα του, είτε με τις μεταφράσεις του, είτε με τα δοκίμιά του.

Πολικός αστέρας του, για τα δικά του θεατρικά δημιουργήματα ήταν το αρχαίο δράμα, ο Σαίξπηρ, αλλά και ­ ώρες ώρες ­ ο Καραγκιόζης. Σε πολλά έργα του, ακολούθησε τη μορφή και τη δομή της ελληνικής τραγωδίας (όπως στα Ελληνικά Νιάτα, 1946) ή των σαιξπηρικών ιστορικών δραμάτων (Ρήγας Βελεστινλής, 1936, Κολοκοτρώνης, 1955) ή, πάλι, του Θεάτρου των Σκιών (Καραγκιόζικα, 1955). Και σ' όλα τα έργα του ιστορούσε και υμνούσε τους αγώνες των Ελλήνων για αποτίναξη των κάθε είδους «ζυγών», για αυτογνωσία, για αδέσμευτη σκέψη, αφίμωτη έκφραση, αδούλωτο βίο...

Τεράστια στάθηκε η προσφορά του Ρώτα στη μετάφραση ελλήνων και ξένων κλασικών: Αριστοφάνη (Ορνιθες, Ειρήνη), Σίλλερ (Μαρία Στιούαρτ, Δον Κάρλος), Χάουπτμαν (Η Χανέλα πάει στον Παράδεισο, Ρόζα Μπερντ), Καλδερόν (Ο Δήμαρχος της Θαλαμέας), Τϊρσο δε Μολίνα (Ο Δον Τζιλ με το πράσινο παταλόνι).

Αλλά ο μεγάλος άθλος του ήταν πως δόθηκε σύψυχα στη μετάφραση του σαιξπηρικού έργου και μπόρεσε ν' αποδώσει στη γλώσσα μας όλα τα δράματα, κωμωδίες, τραγωδίες του «βάρδου», όπως και όλα τα ποιήματα και σοννέτα του. Από το 1927 ως τα τελευταία χρόνια του (πρώτα μόνος, ύστερα με τη συνεργασία της Βούλας Δαμιανάκου), έστησε «ναόν περικαλλή», με την απόδοση των έργων του ελισαβετιανού, κρατώντας πιστά τη μορφή τους και με χυμώδη ποιητικό λόγο.

Την κατευθυντήρια γραμμή των μεταφράσεών του, την χάραξε στον Πρόλογο της Α' έκδοσης του Αμλετ (Εστία, 1938): «Πρώτον, η ζωντανή γλώσσα, δεύτερον η ακρίβεια, τρίτον η πληρότητα και τέταρτον, αυτό που λίγοι μεταφραστές του Σαίξπηρ στα ελληνικά το 'χουν καταφέρει, το ύφος του μεγάλου ποιητή, ένα ύφος λαμπρό, ζωηρό, παιχνιδιάρικο, πλούσιο και γενναίο, σοφό και δυνατό, ρωμαλέο και ευκίνητο, αγαθό και ωραίο και προπαντός θεατρικό». Κι αυτή τη γραμμή ακολούθησε απαρέγκλιτα και γόνιμα ως το τέλος. Χάρη στον Ρώτα, το ελληνικό θέατρο και ο έλληνας αναγνώστης κατέχουν πια το σύνολο του σαιξπηρικού corpus ­ ένα άλλο μέγιστον δώρημα και μάθημα για δραματουργούς, μεταφραστές, ηθοποιούς, θεατές.

Είκοσι χρόνια μετά την αποχώρησή του στον κόσμο των σκιών, ο Βασίλης Ρώτας μένει στη μνήμη και στην καρδιά μας, ο «ποιητής» με την πλατύτερη έννοια του όρου, ο τραγουδιστής και ο διδάχος, ο αγωνιστής και περγελαστής, ο «καλός σπορέας», που ο μόχθος του καρπισε και κάρπισε.

Αρχισα με λίγους στίχους του. Με δικούς του στίχους και θα τελειώσω. Απ' το ποίημά του «Αν είσαι θάλασσα». Είναι γραμμένο για κάποιαν αγαπημένη, βέβαια, αλλά θα μπορούσε θαυμάσια να είχε γραφτεί για την άλλη του αγάπη, τη μεγάλη και ανέσπερη: το λαό. Τελειώνει έτσι:

«Δίνω και παίρνω, είσαι το ζύγι,

και του στραβού 'σαι το παιδί

­ δο μου το χέρι σου κι οδήγει,

πιστή χαρά σ' ακολουθεί».

ΣΗΜ. Το κείμενο αυτό δίνει τα κυριότερα σημεία ομιλίας στην έναρξη των εκδηλώσεων για τον Βασίλη Ρώτα, που οργάνωσαν η Νομαρχία Κορίνθου, οι Δήμοι Κορίνθου, Κιάτου, Χιλιομοδίου, τοπικοί πολιτιστικοί φορείς, συγγενείς, μαθητές και φίλοι του Ρώτα (10.11.-8.12). Βλέπε «Ανθολόγιο», σελ. 17.

Το ΒΗΜΑ, 16/11/1997

Όταν τα αρνάκια θα γίνουνε λύκοι ή όταν οι προδωμένοι θα ξεσηκωθούν.

Από την παράσταση της Μήδειας του κ.θ.β.ρ. σε σκηνοθεσία Παύλου Καράγιωργα, στο Φεστιβάλ Θεάτρου Κόρινθος 2008.
( από το http://petra.pblogs.gr/ )

Παραστάσεων συνέχεια...

Μήδεια, Ευριπίδη
Μετά τις 2 παραστάσεις στην Κύπρο, το ταξίδι της Μήδειας συνεχίζεται:

8/9 Φεστιβάλ Δήμου Ζωγράφου
22/9 Φεστιβάλ Δήμου Νέου Ψυχικού

Με αριθμό πρωτοκόλλου, Βασίλη Κωστάρα

27/9 Ψάρι Στυμφαλίας

Στον απόηχο του Φεστιβάλ Θεάτρου Κόρινθος 2008

Ένα μήνα σχεδόν μετά το Φεστιβάλ, λίγες μέρες μετά το τέλος του καλοκαιριού, η σκέψη μας ξαναγυρίζει σ'εκείνες τις νύχτες της γιορτής του θεάτρου.

Σ' ευχαριστούμε φίλε θεατή!

( φώτο απο το site http://kartson.pblogs.gr/ )